طرح بررسی پساب صنایع خمیرمایه به روش نانوفناوری

صنعت خمیرمایه کشور بدلیل ماهیت خاص پساب کارخانه ها و فرایند بسیار پیچیده تصفیه از دیرباز با چالش تصفیه پساب روبرو بوده و از سالیان گذشته با وجود تمامی تلاش­های صورت نتیجه ای که منجر به رضایت تولیدکنندگان و سازمان محیط زیست گردد. در ادامه این تلاش­ها در جهت رفع مشکل یادشده، از سال 1386 کمیته زیست­محیطی صنعت خمیرمایه در اداره نانوفناوری­های سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل گردید و پس از برگزاری جلسات متعدد و تعامل و همکاری­های دوجانبه، نهایتاً با پیشنهاد مسوولین این اداره کل در خصوص بهره­گیری از فناوری نسبتاً جدید نانو و استفاده از غشاهای نانوفیلتر در سیستم تصفیه پساب کارخانه ها توسط متخصصین معرفی شده سازمان از آزمایشگاه نانوفناوری دانشگاه بابل به سرپرستی آقای دکتر احمد رحیم­پور، موضوع در جلسات داخلی سندیکا مطرح و پس از تایید مقرر گردید قراردادی در این زمینه با محققین معرفی شده عقد گردد و همکاری کامل در این زمینه صورت گیرد. با توجه به اعلام محققین طرف قرارداد در خصوص دستیابی به نتایج مطلوب در آزمایشات بر روی پسابهای مشابه در تست­های آزمایشگاهی که با تایید سازمان حفاظت محیط زیست همراه بوده است تولیدکنندگان امیدوار شدندکه با اجرای آن در بعد صنعتی این معضل برای همیشه رفع گردد.

در نهایت قرارداد موردنظر  با عنوان " بررسی کاهش BOD  و COD  در پساب صنایع تولیدکننده خمیرمایه با استفاده از فناوری نانو" توسط طرفین و با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست در اردیبهشت ماه سال 1388 به امضا رسید. بررسی معضلات و آلودگیهای زیست محیطی صنایع تولیدکننده خمیرمایه، بررسی کاربردهای فناوری نانو و زیستی در رفع آلایندگی پسابها، نانوفیلتر و قابلیتهای آن و برآورد اقتصادی طرح، طراحی و ساخت نانوفیلتر، انجام تست آزمایشگاهی در کاهش BOD  و COD  پساب این صنایع و نتیجه گیری و ارئه گزارش در فاز اول و نصب و راه اندازی بصورت پایلوت در یکی از کارخانه ها در فاز دوم در این قرارداد درج گردیده است. در صورت حصول نتیجه مطلوب از طرح موردنظر، این پروژه قابلیت اجرا بر روی پسابهای با ماهیت مشابه در سایر صنایع تخمیری را دارا خواهد بود.

پس از طی مراحل اولیه پروژه بررسی کاهش BOD و COD پساب صنایع خمیرمایه و نظر به اظهار رضایت متخصصین از شناسایی آلودگی‌ها و نحوه کاربردهای فناوری نانو در رفع این آلاینده‌ها و برآورد اقتصادی، اولین گزارش از طرح آزمایشی مزبور در4 فصل تدوین گردید.

فصل اول این گزارش با عنوان «پساب‌های صنعتی، اثر آن‌ها بر محیط زیست و مدیریت آن‌ها»، اطلاعاتی درخصوص پساب، چرایی تصفیه آن، مدیریت پس‌ماندهای صنعتی، بررسی مشخصات پس‌ماندها، تکنولوژی‌های موجود تصفیه و ... ارایه گردیده. معرفی خمیرمایه، مزیت استفاده از آن نسبت به جوش‌شیرین، فرایند تولید خمیرمایه و مشخصات پساب صنایع تولید خمیرمایه از دیگر موارد مورد اشاره در این بخش از گزارش است.

در فصل دوم؛ « روش‌های تصفیه پساب‌های صنعتی و بررسی آن‌ها» روش‌های فیزیکی در تصفیه پساب و توضیحاتی درخصوص  فرایندهای تصفیه مقدماتی، غربال با سوراخ‌های ریز، جدا کردن سنگ‌ریزه و شن، زلال‌سازی، ته‌نشینی و مباحث مربوط به آن، روش‌های شیمیایی چون یکپارچگی و انعقاد و مباحث دیگری چون ضدعفونی، کلرین، فلوریداسیون، فیلتراسیون و تصفیه بیوتکنولوژیک پساب‌های صنعتی مورد اشاره قرار گرفته است. در ادامه این فصل به اطلاعاتی درخصوص تعریف BOD، مراحل یک تصفیه‌خانه، سوخت و سازهای میکروبی، فرایند لجن فعال و ... دست پیدا می‌کنیم.

«فرایندهای غشایی و کاربرد آن‌ها در تصفیه پساب» عنوان سومین فصل از گزارش مذکور است. در این فصل توضیحاتی جامع و کامل درخصوص ساختار غشاها، اولترا فیلتراسیون، میکروفیلتراسیون، مدول‌های غشایی و ... اشاره شده است.

نهایتا در فصل چهارم با عنوان «فناوری نانوفیلتراسیون و کاربرد آن در تصفیه پساب» به توضیحات کلی درخصوص این تکنولوژی نوین از جمله نحوه ساخت غشاهای نانوفیلتر و کاربرد نانوفیلتر در کاهش COD پرداخته شده است.

در انتهای این گزارش آنالیز اقتصادی آن و هزینه‌های سرمایه‌گذاری و سایر هزینه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.

پس از ارایه این گزارش، هم‌اکنون مجری پروژه مراحل طراحی و ساخت نانوفیلتر و تست‌های آزمایشگاهی کاهش BOD و COD پساب صنایع را در دست اجرا دارد و پس از ارایه نتایج، فاز دوم قرارداد منعقده که نصب و راه‌اندازی واحد پایلوت در یکی از کارخانه‌ها خواهد بود اجرا خواهد گردید.